ارزش دفتری حسابداری چیست؟ ارزش هر سهم چقدر است؟

ارزش دفتری یکی از مفاهیم کلیدی در حسابداری و سرمایه‌گذاری است که نشان‌دهنده خالص دارایی‌های یک شرکت پس از کسر بدهی‌ها است. این مقدار در ترازنامه ثبت شده و معمولاً با ارزش بازار تفاوت دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این مفهوم، محاسبه ارزش دفتری هر سهم (BVPS) است که نشان می‌دهد به ازای هر سهم، چه مقدار دارایی واقعی در شرکت وجود دارد. این معیار به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا وضعیت مالی شرکت را بهتر درک کنند. در ادامه، به تعریف ارزش دفتری، نحوه محاسبه آن و تفاوتش با ارزش بازار می‌پردازیم.

ارزش دفتری چیست؟

ارزش دفتری (Book Value) به مقدار خالص دارایی‌های یک شرکت پس از کسر بدهی‌های آن گفته می‌شود. این مقدار در ترازنامه حسابداری منعکس شده و معمولاً بر اساس هزینه‌های تاریخی ثبت می‌شود. ارزش دفتری نشان می‌دهد که اگر یک شرکت تمام دارایی‌های خود را بفروشد و بدهی‌هایش را پرداخت کند، چه مقدار سرمایه باقی می‌ماند. در حسابداری، این مفهوم به ویژه برای ارزیابی سلامت مالی شرکت‌ها استفاده می‌شود و ممکن است با ارزش بازار که بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، تفاوت داشته باشد.

 ارزش دفتری دارایی ثابت چیست؟

ارزش دفتری دارایی ثابت مقدار حسابداری یک دارایی فیزیکی مانند تجهیزات، ماشین‌آلات یا ساختمان است که پس از کسر استهلاک، در ترازنامه شرکت ثبت می‌شود. این مقدار نشان‌دهنده ارزش فعلی دارایی در دفاتر مالی شرکت است، نه ارزش واقعی آن در بازار.

چرا ارزش دفتری دارایی ثابت مهم است؟
✅ برای ثبت و گزارش مالی دارایی‌ها در حسابداری
✅ تعیین میزان استهلاک و هزینه‌های کاهش ارزش دارایی‌ها
✅ کمک به تصمیم‌گیری در فروش یا جایگزینی دارایی‌های شرکت

فرمول محاسبه ارزش دفتری دارایی ثابت چیست؟

ارزش دفتری دارایی ثابت را می‌توان به‌صورت زیر محاسبه کرد:

ارزش دفتری دارایی ثابت = بهای تمام‌شده اولیه − میزان استهلاک انباشته

به‌طور مثال، اگر شرکتی یک دستگاه صنعتی را با قیمت ۵۰۰ میلیون تومان خریداری کند و میزان استهلاک آن پس از ۵ سال ۲۰۰ میلیون تومان باشد، ارزش دفتری آن در دفاتر حسابداری ۳۰۰ میلیون تومان خواهد بود. در تحلیل‌های مالی، ارزش دفتری دارایی‌های ثابت به ارزیابی وضعیت مالی شرکت و تصمیم‌گیری درباره خرید یا جایگزینی دارایی‌ها کمک می‌کند.

تفاوت ارزش دفتری و ارزش بازار

ارزش دفتری و ارزش بازار دو معیار مهم برای سنجش دارایی‌های یک شرکت هستند، اما تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند:

1. ارزش دفتری: مقدار خالص دارایی‌های شرکت پس از کسر بدهی‌ها است که در ترازنامه مالی ثبت می‌شود و اغلب بر اساس هزینه‌های تاریخی دارایی‌ها محاسبه می‌شود.
2. ارزش بازار: قیمتی است که سرمایه‌گذاران حاضرند برای سهام شرکت در بازار بپردازند و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

به عنوان مثال، اگر ارزش دفتری یک شرکت ۱۰۰ میلیارد تومان باشد، اما ارزش بازار آن ۵۰۰ میلیارد تومان، نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران انتظارات رشد بالاتری برای شرکت دارند. در مقابل، اگر ارزش دفتری از ارزش بازار بیشتر باشد، ممکن است نشان‌دهنده کم‌ارزش‌گذاری سهام باشد.

چگونه ارزش دفتری دارایی‌ها در حسابداری محاسبه می‌شود؟

ارزش دفتری دارایی‌ها در حسابداری با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

ارزش دفتری دارایی‌ها = دارایی‌های کل − بدهی‌های کل

مراحل محاسبه:

1. جمع دارایی‌ها: ابتدا تمامی دارایی‌های شرکت شامل املاک، تجهیزات، موجودی کالا، پول نقد و سرمایه‌گذاری‌های شرکت در نظر گرفته می‌شود.
2. کسر بدهی‌ها: تمامی بدهی‌های شرکت مانند وام‌ها، بدهی‌های مالیاتی و تعهدات مالی کسر می‌شود.
3. نتیجه: مقدار باقی‌مانده نشان‌دهنده ارزش دفتری شرکت است.

برای مثال فرض کنید یک شرکت دارای ۵۰ میلیارد تومان دارایی و ۲۰ میلیارد تومان بدهی است. در این صورت:

ارزش دفتری = ۵۰  − ۲۰ = ۳۰ میلیارد تومان

این عدد نشان‌دهنده ارزش خالص دارایی‌های شرکت است که در صورت انحلال، سهامداران می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند.

ارزش دفتری هر سهم چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

ارزش دفتری هر سهم (Book Value Per Share – BVPS) نشان می‌دهد که در صورت انحلال شرکت، چه مقدار از ارزش خالص دارایی‌ها به هر سهم اختصاص می‌یابد. این شاخص برای سرمایه‌گذاران اهمیت زیادی دارد؛ چراکه به آن‌ها کمک می‌کند تا ارزش ذاتی یک سهم را بررسی کرده و آن را با قیمت بازار مقایسه کنند. به‌صورت کلی، محاسبه ارزش دفتری را می‌توان با سه فرمول زیر انجام داد:

ارزش دفتری یک دارایی = بهای تمام شده دارایی – استهلاک انباشته

ارزش دفتری یک شرکت = دارایی‌ها – بدهی‌ها

ارزش دفتری یک سهم = حقوق صاحبان سهام – سهام ممتاز ÷ میانگین سهام موجود

همانطور که گفته شد، محاسبه ارزش دفتری یک شرکت یا یک سهم برای سرمایه‌گذاران بالقوه آن شرکت اهمیت زیادی دارد؛ چون اگر سهام یک شرکت پایین‌تر از ارزش دفتری آن خریداری شود، به معنای سوددهی در آینده خواهد بود؛ اما اگر سهام یک شرکت بالاتر از ارزش دفتری آن خریداری شود، به معنای خرید سهم با زیان ارزیابی خواهد شد.

فرمول‌های محاسبه ارزش دفتری در حسابداری و بورس

در تحلیل مالی و سرمایه‌گذاری، چند فرمول مهم برای بررسی ارزش دفتری وجود دارد که در تیتر قبل، مهم‌ترین آن‌ را بررسی کردیم. در تصویر زیر می‌توانید چند فرمول مهم دیگر در این زمینه را مشاهده نمایید:

چرا ارزش دفتری مهم است و چه کاربردهایی دارد؟

ارزش دفتری یکی از شاخص‌های مهم در حسابداری و سرمایه‌گذاری است که کاربردهای مختلفی دارد:

1. ارزیابی سلامت مالی شرکت: نشان می‌دهد که شرکت پس از کسر بدهی‌های خود، چه مقدار دارایی خالص دارد.
2. مقایسه با ارزش بازار: اگر ارزش دفتری هر سهم کمتر از قیمت بازار باشد، ممکن است سهم بیش از حد ارزش‌گذاری شده باشد و بالعکس.
3. تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاران از ارزش دفتری برای تحلیل بنیادی استفاده می‌کنند تا سهام مناسب را انتخاب کنند.
4. تعیین ارزش دارایی‌ها در حسابداری: در گزارش‌های مالی، ارزش دفتری برای ثبت دارایی‌ها و محاسبه استهلاک دارایی‌های ثابت به‌کار می‌رود.
5. استفاده در ادغام و تملک شرکت‌ها: شرکت‌ها هنگام خرید یا ادغام با سایر شرکت‌ها، از ارزش دفتری برای تعیین قیمت عادلانه استفاده می‌کنند.

با توجه به اهمیت ارزش دفتری، باید فرمول محاسبه آن را در دست داشته باشید که در تیترهای قبل ارائه کردیم. طبیعتا داشتن نرم افزار حسابداری بازرگانی متناسب با کسب‌وکارتان می‌تواند در محاسبه ارزش دفتری به شما کمک کند.

نقاط قوت و ضعف استفاده از ارزش دفتری در تحلیل مالی

ارزش دفتری ابزاری کاربردی برای تحلیل مالی است، اما مانند هر شاخص مالی، دارای مزایا و محدودیت‌هایی است که در ادامه هر کدام از آن‌ها را نام می‌بریم:

✅ نقاط قوت ارزش دفتری

1. مبنای دقیق و قابل استناد 

ارزش دفتری از داده‌های واقعی حسابداری استخراج می‌شود و بر اساس هزینه‌های تاریخی دارایی‌ها است.

2. کمک به تحلیلگران بنیادی 

سرمایه‌گذاران می‌توانند با مقایسه ارزش دفتری و ارزش بازار، تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری داشته باشند.

3. مبنای محاسبه نسبت P/B

از ارزش دفتری برای محاسبه نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) استفاده می‌شود که شاخصی مهم در ارزش‌گذاری سهام است.

❌ محدودیت‌های ارزش دفتری

1. عدم انعکاس ارزش واقعی بازار

ارزش دفتری همیشه نشان‌دهنده قیمت واقعی یک دارایی در بازار نیست، زیرا نوسانات بازار را در نظر نمی‌گیرد.

2. عدم محاسبه دارایی‌های نامشهود

دارایی‌هایی مانند برند، پتنت، شهرت شرکت و دانش فنی در ارزش دفتری محاسبه نمی‌شوند، درحالی‌که این دارایی‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر ارزش واقعی شرکت داشته باشند.

3. کاهش ارزش به‌مرور زمان

با اعمال استهلاک، ارزش دفتری برخی دارایی‌ها کاهش می‌یابد، درحالی‌که ممکن است ارزش واقعی آن‌ها در بازار افزایش یافته باشد.

مزایا و محدودیت‌های ارزش دفتری را مشاهده کردید. آگاهی از این موارد برای شرکت‌ها و سازمان‌ها اهمیت زیادی دارد. حتی اگر شما یک تولیدی دارید و از یک نرم افزار حسابداری برای پوشاک استفاده می‌کنید، باز هم ارزش دفتری باید در کنار سایر مؤلفه‌های مهم، ارزیابی و محاسبه شود.

ارزش دفتری: معیاری برای سنجش یا فقط یک عدد روی کاغذ؟

ارزش دفتری به عنوان یک شاخص مهم در حسابداری و تحلیل مالی، اطلاعات مفیدی درباره وضعیت دارایی‌های شرکت ارائه می‌دهد. اما آیا این معیار همیشه نشان‌دهنده ارزش واقعی یک شرکت است؟

در حالی که ارزش دفتری یک مبنای محکم و مستند در صورت‌های مالی محسوب می‌شود، محدودیت‌هایی مانند عدم در نظر گرفتن نوسانات بازار، دارایی‌های نامشهود و تورم می‌تواند دقت آن را کاهش دهد؛ بنابراین، سرمایه‌گذاران نباید تنها به این عدد تکیه کنند، بلکه باید آن را در کنار شاخص‌های دیگر مانند ارزش بازار، نسبت P/B و تحلیل بنیادی بررسی کنند تا تصمیم‌گیری دقیق‌تری داشته باشند. در نهایت، ارزش دفتری یک راهنما است، نه یک حکم قطعی! پس هنگام بررسی سهام، آن را به‌عنوان یکی از چندین ابزار تحلیلی در نظر بگیرید. شما می‌توانید با خرید نرم افزار فروشگاهی، بازرگانی یا تولیدی مناسب، مراحل محاسبات کاری خود را به‌صورت خودکار انجام دهید.